Όταν ο Παπαφλέσσας συγκρούστηκε με το Γερμανό στη Βοστίτσα

Στις 26 Ιανουαρίου 1821 ξεκινά η περιβόητη μυστική συνέλευση της Βοστίτσας (σημερινό Αίγιο) όπου οι επιφανείς Φιλικοί του Μορία κλήθηκαν να πάρουν τη σημαντική απόφαση για την έναρξη ή μη της επανάστασης.

Στη συνέλευση κυριάρχησε η εμβληματική φυσιογνωμία του Παπαφλέσσα όπου με κάθε μέσο, ακόμα και με ψέματα ή μάλλον κυρίως με ψέματα, προσπάθησε να πείσει τους παριστάμενους ότι τα πάντα είναι έτοιμα για τις 25 του Μάρτη και πως ο ξεσηκωμός δεν παίρνει αναβολή.

Στον αντίποδα βρέθηκε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ο οποίος προσπαθώντας όχι τόσο να καθυστερήσει τις κρίσιμες αποφάσεις αλλά να γίνει η συζήτηση για αυτές επί πραγματικών γεγονότων και περιστατικών, ήρθε σε ευθεία σύγκρουση με τον φλογισμένο Αρχιμανδρίτη. Στο τέλος όμως ήταν οι απόψεις του Παπαφλέσσα εκείνες που επικράτησαν.

Η σύσκεψη που ο μεγάλος ποιητής Κωστής Παλαμάς χαρακτήρισε ως «Χαραυγή της Ελληνικής Πολιτείας» διήρκεσε 4 μέρες. Δίκαια για πολλούς είναι το πρώτο πολιτικό γεγονός της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Έλαβε χώρα με το πρόσχημα επίλυσης κτηματικών διαφορών μεταξύ μοναστηριών και για λόγους ασφαλείας κάθε μέρα οι συζητήσεις διεξάγονταν σε διαφορετικά αρχοντικά της Βοστίτσας.

Το θέμα της συνέλευσης ήταν ο προσδιορισμός της ενάρξεως του αγώνα και η αποσαφήνιση του ρόλου της Ρωσίας. Ο Παπαφλέσσας λάμβανε μέρος ως εκπρόσωπος του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Οι ισχυρισμοί του Παπαφλέσσα και οι οδηγίες του Υψηλάντη, όπως αυτές αποτυπώνονταν σε γράμμα του αρχηγού και ζητούσαν την συγκρότηση στρατού δυναμικότητας 25,000 ανδρών στο Μοριά, αντιμετωπίστηκαν με χλεύη από τους παριστάμενους προκρίτους και κληρικούς. Ο Παπαφλέσσας τις δύο πρώτες μέρες δεν αντέδρασε και απαντούσε μετρημένα στις δίκαιες απορίες των συνομιλητών του. Την τρίτη όμως ημέρα αποφάσισε να μιλήσει στις κεφαλές του Μοριά όπως απευθυνόταν στον όχλο, δηλαδή με υπερβολές και ψέματα. Μεταξύ άλλων ισχυρίστηκε ότι ο Υψηλάντης δρούσε καθ’ υπόδειξη του Τσάρου.

Κάποιοι πρόκριτοι δείχνουν να πείθονται και τότε παρεμβαίνει ο Γερμανός ζητώντας χειροπιαστές αποδείξεις. Όταν γίνεται σαφές πως ο «Μπουρλοτιέρης των Ψυχών» δεν μπορεί να παράσχει τέτοια στοιχεία η συζήτηση εκτρέπεται και οι δύο ρασοφόροι έρχονται σχεδόν στα χέρια. Ο Γερμανός αποκαλεί τον Παπαφλέσσα «άρπαγα, απατεώνα και εξωλέστατο» ενώ ο Αρχιμανδρίτης κατηγορεί το Δεσπότη ότι στην πραγματικότητα δεν επιθυμεί «την ελευθερία, ούτε τον αγώνα εις τ’ όνομά της!»

Είναι πλέον ξεκάθαρο πως οι όσοι προκρίνουν σύνεση και αναβολή κινδυνεύουν να εκτεθούν στα μάτια του λαού που περιμένει καρτερικά να ξεκινήσει ο αγώνας. Μοιραία λοιπόν την τέταρτη και τελευταία ημέρα της συνέλευσης επέρχεται ο συμβιβασμός.

Οι πρόκριτοι συναινούν να ευλογήσουν τον αγώνα και να δώσουν γενναίες δωρεές για την προετοιμασία αλλά παράλληλα ζητούν να κινηθούν διαδικασίες για παροχή εγγυήσεων από τη Μόσχα για την υποτιθέμενη στήριξη της. Στις αρχές του 19ου αιώνα το δεύτερο απαιτούσε πολύ χρόνο ενώ το πρώτο μπορούσε να διεκπεραιωθεί άμεσα. Με άλλα λόγια ο Παπαφλέσσας είχε πάρει αυτό που του αρκούσε και συνακόλουθα οι λίθοι της Ιστορίας είχαν ήδη τεθεί σε κίνηση.

Από αριστερά προς τα δεξιά: Γρηγόριος Δικαίος Παπαφλέσσας και Παλαιών Πατρών Γερμανός, Ελαιογραφίες σε Μουσαμά από τον Διονύσιο Τσόκο, 1862. Αμφότερες βρίσκονται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Επιμέλεια

Γιώργος Ρήγας, μέλος της Ερευνητικής Ομάδας «ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1821 – Δρόμοι Ελευθερίας».